غیبت کبرا امام زمان

از سال ۳۲۹ ه. ق به بعد، دوران دیگری از حیات امام عصر علیه السلام آغاز می‌شود که از آن به «غیبت کبرا» تعبیر می‌کنیم. این دوران همچنان ادامه دارد تا روزی که به خواست خدا، ابرهای غیبت به کناری رود و جهان از خورشید فروزان ولایت بهره مند شود.
در مورد دلیل تقسیم بندی این دو دوران باید گفت در دوران غیبت صغرا، حضرت ولیّ عصر علیه السلام از طریق کسانی که به آنها «نوّاب خاص» گفته می‌شد، با مردم در ارتباط بود و به وسیله نامه‌هایی که به «توقیع» [۱] مشهور است، پرسش‌های شیعیان را پاسخ می‌گفت. در دوران غیبت کبرا این نوع ارتباط قطع شده است و مردم برای دریافت پاسخ پرسش‌های دینی خود تنها می‌توانند به «نوّاب عام» امام عصر که همان فقیهان وارسته هستند، مراجعه کنند.
———-
[۱]: «توقیع» در لغت به معناى نشان گذاشتن، امضا کردن حاکم بر نامه و فرمان، جواب مختصر که کاتب در نوشته به پرسش‌ها مى دهد، دست خط فرمان روا و نوشتن عبارتى ذیل مراسله آمده است. در اصطلاح علم حدیث، به معناى پاسخ پرسش‌ها یا اطلاعیه هایى است که به صورت کتبى از طرف امام براى آگاهى شیعیان فرستاده شده است. چنان که توقیعاتى از حضرت امام على النقى و امام حسن عسکرى علیهماالسلام نقل شده است. معمولاً توقیع به نامه هاى حضرت حجت بن الحسن امام زمان علیه السلام، گفته مى شود که به وسیله چهار تن نایبان خاص ایشان در زمان غیبت صغرا به دست شیعیان مى رسیده است. (ر.ک: محمدمهدى رکنى، نشانى از امام غایب علیه السلام، بازنگرى و تحلیل توقیعات، چاپ سوم: مشهد، آستان قدس رضوى، ۱۳۷۵، صص ۳ و ۴.
[معرفت امام زمان علیه السلام و تکلیف منتظران – جلد ۱، صفحه ۲۶]