غيبت كبرا امام زمان
از سال ۳۲۹ ه. ق به بعد، دوران ديگري از حيات امام عصر عليه السلام آغاز مي‌شود كه از آن به «غيبت كبرا» تعبير مي‌كنيم. اين دوران همچنان ادامه دارد تا روزي كه به خواست خدا، ابرهاي غيبت به كناري رود و جهان از خورشيد فروزان ولايت بهره مند شود.
در مورد دليل تقسيم بندي اين دو دوران بايد گفت در دوران غيبت صغرا، حضرت وليّ عصر عليه السلام از طريق كساني كه به آنها «نوّاب خاص» گفته مي‌شد، با مردم در ارتباط بود و به وسيله نامه‌هايي كه به «توقيع» [۱] مشهور است، پرسش‌هاي شيعيان را پاسخ مي‌گفت. در دوران غيبت كبرا اين نوع ارتباط قطع شده است و مردم براي دريافت پاسخ پرسش‌هاي ديني خود تنها مي‌توانند به «نوّاب عام» امام عصر كه همان فقيهان وارسته هستند، مراجعه كنند.
———-
[۱]: «توقيع» در لغت به معناى نشان گذاشتن، امضا كردن حاكم بر نامه و فرمان، جواب مختصر كه كاتب در نوشته به پرسش‌ها مى دهد، دست خط فرمان روا و نوشتن عبارتى ذيل مراسله آمده است. در اصطلاح علم حديث، به معناى پاسخ پرسش‌ها يا اطلاعيه هايى است كه به صورت كتبى از طرف امام براى آگاهى شيعيان فرستاده شده است. چنان كه توقيعاتى از حضرت امام على النقى و امام حسن عسكرى عليهماالسلام نقل شده است. معمولاً توقيع به نامه هاى حضرت حجت بن الحسن امام زمان عليه السلام، گفته مى شود كه به وسيله چهار تن نايبان خاص ايشان در زمان غيبت صغرا به دست شيعيان مى رسيده است. (ر.ك: محمدمهدى ركنى، نشانى از امام غايب عليه السلام، بازنگرى و تحليل توقيعات، چاپ سوم: مشهد، آستان قدس رضوى، ۱۳۷۵، صص ۳ و ۴.
[معرفت امام زمان علیه السلام و تکلیف منتظران – جلد ۱، صفحه ۲۶]