پيش بيني تولد امام مهدي عليه السلام
چنان كه مي‌دانيم، از همان سال‌هاي آغازين ظهور اسلام، پيامبرگرامي اسلام، موضوع امامان دوازده گانه را مطرح كرد. پس از ايشان نيز هر يك از ائمه، نام و مشخصات امامان پس از خود را تا آخرين امام معرفي مي‌كردند تا جاي هيچ شبهه و ترديدي براي مردم باقي نماند. در اين مجال، فرصت بررسي تفصيلي همه روايت‌هايي كه در اين زمينه وارد شده نيست و تنها به برخي از آنها بسنده مي‌كنيم:
۱. محمد بن يعقوب كليني (م ۳۲۹ ه. ق) و شيخ مفيد به اسناد خود از امام باقر عليه السلام چنين روايت مي‌كنند:
قالَ رَسوُلُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله لِأَصحابِهِ: آمِنوُا بِلَيلَةِ القَدرِ، فَإِنَّهُ يُنزَلُ فِيها أَمرُ السَّنَةِ وَ إنَّ لِذلِكَ وُلاةٌ مِن بَعدي عَليُ بنُ أَبيطالِبٍ وَ أَحَدَ عَشَرَ مِن وُلِدِهِ. [۱]
پيامبر خدا به يارانش فرمود: به شب قدر ايمان بياوريد؛ همانا در اين شب، امور يك سال (همه آنچه در يك سال واقع مي‌شود) نازل مي‌شود و براي اين موضوع، پس از من حاكمان [و پيشواياني] وجود دارند كه عبارتند از علي بن ابي طالب و يازده تن از نوادگان او.
۲. اين دو عالم بزرگوار شيعي، روايت ديگري را به همين مضمون از امام باقر عليه السلام نقل كرده اند كه در آن آمده است:
قالَ أَميرُالمؤمِنينَ عليه السلام لاِبنِ عَبّاسِ، إِنَّ لَيلَةَ القَدرِ في كُلِّ سَنَةٍ وَ إِنَّهُ يُنَزَّلُ فِي تِلكَ اللَّيلَةِ أَمْرُ سَنَةٍ وَ لِذلِكَ الأَمرِ وُلاةٌ مِن بَعدِ رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله. فَقالَ لَهُ ابنُ عَبّاسٍ: مَن هُم؟ قالَ: أَنَا وَ أَحَدَ عَشَرَ مِن صُلْبي أَئِمّةٌ مُحَدَّثُون. [۲]
اميرمؤمنان علي عليه السلام به ابن عباس فرمود: همانا شب قدر در هر سال وجود دارد: در آن شب امور يك سال نازل مي‌شود و براي اين موضوع پس از رسول خدا صلي الله عليه و آله، حاكمان [و پيشواياني] قرار داده شده اند. ابن عباس پرسيد: آنها كه هستند؟ فرمود: من و يازده تن از نسل من كه همه اماماني هستند كه فرشتگان با آنها سخن مي‌گويند. اين دو روايت، بيان كننده اين حقيقتند كه «ملايك» و «روح» كه به تعبير سوره قدر به «اذن» پروردگار خويش در شب قدر نازل مي‌شوند، «كلّ أمر» يا همه برنامه يك ساله جهان هستي را بر كسي كه از سوي خداوند به ولايت برگزيده شده است، عرضه مي‌دارند. به بيان ديگر، اين برنامه در زمان رسول خدا صلي الله عليه و آله بر آن حضرت و پس از ايشان بر اماماني كه يكي پس از ديگري، سرپرستي امت اسلام را بر عهده مي‌گيرند، عرضه مي‌شود.
بنا براين، روايات يادشده علاوه بر بيان مسئله امامت و پيش بيني سلسله دوازده گانه جانشينان پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله، بيان كننده لزوم استمرار سلسله امامت و ضرورت وجود وليّ حيّ خدا در هر زمان نيز هستند؛ زيرا تا جهان باقي است، شب قدر تكرار مي‌شود و بي ترديد، در هر شب قدر بايد امور يك ساله جهان بر وليّ خدا عرضه شود.
۳. در روايت ديگري، امام محمدباقر عليه السلام از جابر بن عبداللّه انصاري، صحابي بزرگوار پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله چنين نقل مي‌كند:
دَخَلتُ عَلي فاطِمَةَ عليهاالسلام وَ بَينَ يَدَيها لَوحٌ فيها أَسماءُ الأَوصِياءِ مِن وُلدِها، فَعَدَدتُ اثنَي عَشَرَ آخِرَهُمُ القائِمُ عليه السلام ثَلاثَةٌ مِنهُم مُحَمَّدٌ وَ ثَلاثَةٌ مِنهُم عَليٌّ. [۱]
بر فاطمه عليهاالسلام وارد شدم و ديدم كه پيش روي او لوحي است كه در آن نام‌هاي همه اوصيا ازنسل او نوشته شده است. آنها را شمردم. ديدم كه دوازده نفرند و آخرين آنها قائم عليه السلام است. سه تن از اوصيا نام «محمد» و سه تن از آنها نام «علي» داشتند.
همچنين ابوبصير از امام باقر عليه السلام روايت مي‌كند كه: «يَكُونُ تِسعَةُ أَئِمّةٍ بَعدَ الحُسَينِ بنِ عَليٍ تاسِعُهُم قائِمُهُم؛ پس از حسين بن علي عليه السلام، نه امام خواهند آمد كه نهمين آنها قائم ايشان است». [۱]
چنين رواياتي از ديگر امامان شيعه نيز نقل شده است. آنچه آمد، تنها بخش كوچكي از روايات فراواني است كه در آنها به نقل از پيامبر اكرم صلي الله عليه و آلهيا ائمه اهل بيت عليهم السلام پيش بيني شده است پس از نبي اكرم صلي الله عليه و آله، دوازده امام، سرپرستي امت اسلام را بر عهده مي‌گيرند كه آخرين اين پيشوايان، مهدي امت و قائم آل محمد صلي الله عليه و آلهاست. [۲]
بنابراين، جاي هيچ ترديدي باقي نمي ماند كه بر اساس پيش بيني پيامبر گرامي اسلام و ائمه معصومين عليهم السلام بايد يازده امام از نسل اميرمؤمنان علي عليه السلام، يكي پس از ديگري امامت مسلمانان را بر عهده گيرند. در اينجا اين پرسش مطرح مي‌شود كه به چه دليل مي‌توان گفت اين پيش بيني، تمام و كمال محقق شده و آخرين امام از سلسله امامان دوازده گانه نيز به دنيا آمده و به امامت رسيده است؛ زيرا بسياري از مردم تولد و دوران رشد و بالندگي او را نديده اند؟
در پاسخ اين پرسش بايد گفت ما روايات معتبري از عصر امام عسكري عليه السلام در دست داريم كه در آنها افرادي جليل القدر به تولد امام دوازدهم گواهي داده و اظهار داشته اند كه جانشين امام دوازدهم بر ما معلوم شده است. افزون بر آن، شمار زيادي از بزرگان شيعه، آن حضرت را در زمان تولد و در اوان كودكي ديده و بر اين موضوع گواهي داده اند. پس در تولد حضرت مهدي عليه السلام به عنوان دوازدهمين امام، هيچ شبهه اي نيست.
———-
[۱]: همان، صص ۳۴۵ و ۳۴۶؛ الكافى، ج ۱، ص ۵۳۳، ح ۱۲.
[۲]: الكافى، ج ۱، ص ۵۳۲، ح ۱۱؛ الإرشاد، ج ۲، ص ۳۴۶؛ كتاب الغيبة نعمانى، ص ۶۰، ح ۳؛كتاب الغيبة (طوسى)، ص ۱۴۱، ح ۱۰۶.
[۱]: الكافى، ج ۱، ص ۵۳۲، ح ۱۱؛ كمال الدين و تمام النعمة، ج ۱، باب ۲۴، ص ۲۶۹، ح ۱۳؛ الإرشاد، ج ۲، ص ۳۴۶؛ كتاب الغيبة طوسى، ص ۱۳۹، ح ۱۰۳.
[۱]: الكافى، ج ۱، ص ۵۳۳، ح ۱۵؛ كمال الدين و تمام النعمة، ج ۲، باب ۳۳، ص ۳۵۰، ح ۴۵؛ الإرشاد، ج۲، ص ۳۴۷؛ كتاب الغيبة طوسى، ص ۱۴۰، ح ۱۰۴؛ كتاب الغيبة (نعمانى)، ص ۹۴، ح ۲۵.
[۲]: براى مطالعه بيشتر در اين زمينه ر. ك: الكافى، ج ۱، باب ماجاء فى الإثنى عشر و النص عليهم، صص۵۲۵ – ۵۳۵؛ إعلام الورى بأعلام الهدى، ج ۲، صص ۱۵۵ – ۲۰۸.
[معرفت امام زمان علیه السلام و تکلیف منتظران – جلد ۱، صفحه ۷۰]